Niewolnik-filozof, interpretacja

[tarkun]

Witajcie!

Chciałem się Was porawdzić w sprawie interpretacji wiersza pt. "Niewolnik-filozof". Czy ktoś z Was wie czy w starożytności mogło istnieć traktowanie filozofa, czyli raczej szanowanego przedstawiciela narodu (chyba, że otwarcie głosił sądy sprzeczne np. z religią) jak niewolnika? Szukałem informacji na ten temat w sieci i w "Dziejach Grecji" Hammonda, jednak nie było żadnej wzmianki o takim przypadku. Oczywiście z treści wiersza jasno wynika, że "niewolnik-filozof" nie pracował jak większość niewolników (tzn. fizycznie), miał raczej za zadanie wykazywać się umysłem. Czy Kaczmarski miał może na myśli tych niewolników, którzy mieli taki potencjał intelektualny aby stać się filozofami? Ostatnia zwrotka każe mi sądzić, że piosenka kryje podtekst polityczny.

Więc mu nie zazdrośćcie niczego niczego
Choć was prawdziwy sznur na dłoniach boli
Wśród was wyrośnie i stanie za niego
Mądry i groźny filozof niewoli

Ten sznur na dłoniach "naszych" ma chyba symbolizować ustrój komunistyczny prawda? W takim razie kogo ze społeczeństwa nazwać filozofem-niewolnikiem? Czy warstwę intelektualną, uzależnioną od władz? (przypomina się "Autoportret z Kanalią" i chociażby bankiet w Pałacyku na Wodzie)

Niewolnik - filozof

Niewolnik filozof prowadzi dysputy
Czasem dostanie coś z pańskiego stołu
Przy pracy nie jest łańcuchami skuty
Lecz mu nie zazdrośćcie łatwego mozołu


Niewolnik filozof uczy pańskie dzieci
Jest jedną z jednych atrakcji dla gości
Kiedy wśród śmiechów aksjomaty kleci
Więc mu nie zazdrośćcie zbyt łatwej mądrości


Niewolnik filozof robi to co umie
Na głód ma pokarm na upał napoje
Ma czas na rozrywki ma czas na zadumę
Więc mu nie zazdrośćcie lekkiego spokoju


Niewolnik filozof pana czasem zgniewa
I nie dostanie za karę kolacji
Lub przywiązany noc spędzi u drzewa
Lecz nie zazdrośćcie mu tej satysfakcji


Niewolnik filozof tak pragnie powagi
Chciałby samotnie zmierzyć się ze światem
Przy stole lub w łaźni spocony i nagi
Sam nie wie kiedy staje się swym katem


Więc mu nie zazdrośćcie niczego niczego
Choć was prawdziwy sznur na dłoniach boli
Wśród was wyrośnie i stanie za niego
Mądry i groźny filozof niewoli

1980

[Filip P.]

Wydaje mi się że może tu chodzić o to iż filozof, mimo mądrości jednak jest do czegoś przywiązany, ma obowiazki, nie jest do końca wolny. "Chciałby samotnie zmierzyć się ze światem" jednak nie moze, jest otoczony ludźmi, którzy pewnie mówią muy czego ma uczyć. Samotnie moze jedynie porozmyślać. Teoretycznie jest wolnym filozofem, ale po czasie, może "wyrosnąć" z niego filozof-niewolnik. Jeśli jego pan będzie bardziej rygorystyczny itd. Myśle że wiersz miał na celu podniesienie na duchu czytelników. Pokazania ze pozorna wolnośc wcale nei jest lepsza od tej oczywistej.
Pozdrawiam

[Przemek]

Sizer, nie widzę powodu dla którego w starożytności filozof grecki nie mógł znaleść się rzymskiej niewoli. To że nie znalazłeśo tym informacji, to nei znaczy że nie było filozofów niewolników. Filozofami nie byli tylko znani myśliciele z tamtych czasów, były też tysiące mniej znanych i zasłużonych dla ludzkości. Byli też tacy, którzy byłi uczeni w filozofii, ale sami filozofami nie byli. Tak jak i dzisiaj, trudno mówić o kimś że jest filozofem, bo skończył studia w tym kierunku...

[Artur]

Rzymianie najczesciej jako nauczycieli domowych wykorzystywali niewolników pochodzących z Grecji. Nie było w tym nic dziwnego. Filozof nie jeden się trafił napewno.

[reuter]

Chyba nawet Ezop od bajek też był niewolnikiem...

[Mateo]

Samotnie moze jedynie porozmyślać. Teoretycznie jest wolnym filozofem, ale po czasie, może "wyrosnąć" z niego filozof-niewolnik.

Nie wiem czy dobrze Cię zrozumiałem... ale w wierszu chyba jest mowa że ten który "wyrośnie" to jest już inny filozof... nen który wyrośnie wśród tych którzy czują prawdziwy sznur... i właśnie ten zastąpi tego pozornie wolnego... tego którego właściciel za karę jeśli zechce może przywiązać na noc do drzewa jak psa...

I ten właśnie będzie "mądry i groźny"...

Ten o którym pisze autor w początkowych zwrotkach jest z założenia filozofem-niewolnikiem... z niego już nikt inny nie może "wyrosnąć"...

Pozdrawiam...

[zbych]

Filozofia wyrosla z teorii i filozofia wyrosla z praktyki. Pierwsza jest punktem wyjscia, druga jest punktem dojscia. Pierwsza jako zabawa intelektualna i uzasadnianie istniejacego swiata, druga jako odpowiedz na realne problemy i efekt tychze.
Tak to rozumiem.

PS. Zaleznie od punktu widzenia mozna w tym sie dopatrzyc nawet marksizmu. Ale marksizmu i u Giertycha nietrudno sie dopatrzyc.

[Mateo]

Czy mówiąc o punkcie wyjścia i puncie dojscia sugerujesz ze jednak te dwie filozofie nie istnieją samodzielnie?...
Że zawsze nazywanie rzeczy po imieniu musi być poprzedzone teoretycznym dociekaniem o ich sens?...
Praktyk (czy też filozof praktyk) musi stanąć na miejscu zwolnionym przez teoretyka?... ma być "za niego"?...

A więc czy ten niewolnik który prowadzi swoje dywagacje przy akompaniamencie rechotu tłuszczy jest jednak potrzebny?... Mimo wszystko?...

Pozdrawiam...

[Filip P.]

Nie wiem czy dobrze Cię zrozumiałem... ale w wierszu chyba jest mowa że ten który "wyrośnie" to jest już inny filozof... nen który wyrośnie wśród tych którzy czują prawdziwy sznur... i właśnie ten zastąpi tego pozornie wolnego... tego którego właściciel za karę jeśli zechce może przywiązać na noc do drzewa jak psa...

Oczywiście masz racje. Tak sądze że o to chodziło, że skończy się tylko pozorna wolność, która może być w dowolnym momencie zabrana. Ten kolejny filozof nie będzie taki uległy.

[zbych]

Mysle, Mateo, ze to nie jest o tym, czy sa potrzebni, czy nie, tylko ze sa. Tacy i tacy, ale sympatia poety jest zdaje sie po stronie tego drugiego.
A co do pierwszej czesci pytania - sa równoczesnie.

[nadzieja]

Podzielam zdanie Zbycha z jednym tylko zastrzeżeniem. Skoro filozofia ma być punktem dojścia w odniesieniu do praktyki, to może praktyka wyrosła z filozofii, a nie odwrotnie?
Pozdrawiam serdecznie po długiej nieobecności.

[zbych]

Po mojemu jest tak, Nadziejo (w wierszu).

Jest filozof, który objaśnia chętnym świat. Czasem dla nauki, czasem dla zabawy. Z tego żyje. Uzasadnia świat, na którym żyje, i dobrze mu z tym, buduje sobie na tym zajęciu swój prywatny dobrobyt.

I jest człowiek, który boryka się z problemami, z przeciwnościami świata, z wrogością ludzi i ze swoich obserwacji i przemyśleń, które przy okazji czyni, buduje swoją filozofię działania. Konkretną, wiec buntowniczą.

Niewola jest tylko symbolem, sądzę, niekoniecznie trzeba rozumieć ją dosłownie.
To jest symbol różnych opozycji: niewola – wolność, wygoda – niewygoda, życie łatwe – życie trudne, służalstwo – sprzeciw, zgoda - niezgoda itp.

Pozdrawiam Cię

[Hubert]

Zgadzam się ze Zbychem.
Myśę, że rozpatrywanie twórczości Jacka w kategoriach ,,komunizm-antykomunizm" to poważne spłycenie.
W przeciwnym wypadku szybko zdezaktualizowałaby się