Jak mówić o poezji? - OT z Michała Anioła

[Krasny]

Dla porządku pozwolę sobie na unikalną na tym forum rzecz, czyli założenie merytorycznego offtopicu od tematu merytorycznego (kiedyś mój temat o 'Kwestii odwagi' przetrał dziewiczą ścieżkę z Hyde Parku do Poezji, czyli staram się trzymać poziom ).

Filozofia analityczna nie jest odpowiednim narzędziem, żeby w ogóle zbliżać się do poezji, ani nawet interpretacji poezji

Skoro tak, to ja podrzucę taką kontrowersyjną tezę (nie mówię że się z nią w pełni zgadzam, ale z całą pewnością można jej bronić) :

Zwłaszcza o poezji należy starać się mówić ściśle i analitycznie. Przy takiej bowiem ambicji mówiącego – zważywszy przedmiot rozważań – wynik będzie tylko nieścisły i niejednoznaczny. Przy braku natomiast takiej wytycznej, wyjść może coś kompletnie dla innych nieprzyswajalnego.

[Adam_Leszek]

Zwłaszcza o poezji należy starać się mówić ściśle i analitycznie. Przy takiej bowiem ambicji mówiącego – zważywszy przedmiot rozważań – wynik będzie tylko nieścisły i niejednoznaczny. Przy braku natomiast takiej wytycznej, wyjść może coś kompletnie dla innych nieprzyswajalnego.

Owszem!
Jeden z moich ulubionych cytatów zasłyszanych od pewnego wykładowcy [cytowane z pamięci i niedokładnie]:
Nie dajcie sobie w mówić, że nie istnieją porządne narzędzia interpretacyjne i solidne interpretacje utworów. Gdyby nie istniały, to oznaczałoby, że nie ma także prawdziwego polonistycznego rzemiosła.

[Ola K.]

Ech, no i uż. Krasny wyrwał moją wypowiedź z kluczowego kontekstu emotikony. Żeby jej jeszcze nie było, ale w tej sytuacji to jakaś brutalna manipulacja i nadużycie

[Grubas]

Wpierw dla jasności intuicja-wnika, myślenie-poznaje.
Ja jednak opowiem się za intuicjonizmem oraz intuicją jako najwyższym narzędziem poznania(pojmowania), zakładając, że przyjmuje ona formę wartościującą i odkrywczą w zetknięciu z poezją. To jest wg mnie najważniejsze.
Analizowanie za bardzo kojarzy mi się z myśleniem jako takim i rozkładaniem czegoś na czynniki pierwsze, chociaż nie mogę zaprzeczyć, że postępuje ono zaraz po intuicji.
Co do narzędzi interpretacyjnych-są, ale według mnie bardziej wynikają z osobliwego sposobu pojmowania rzeczywistości, a nie myślenia, które staje się nim, gdy mamy przed sobą gotowy przedmiot rozważań(wartości, cechy).
*Nie jestem przekonany jednak, gdzie wypada umiejscowić sąd o danej rzeczy, czy jest on efektem myślenia, czy następuje razem z pojmowaniem intuicyjnym- a to b. ważne.
Fakt, trudno obalić tezę o analizie.

[tjk_]

Nie widzę potrzeby utrudniania sobie życia poprzez założenie rozłączności obu metod odkrywczych/poznawczych przyłożonych akurat do takiej materii jaką jest poezja.

Interpretacja może zawierać zarówno elementy dostrzeżone czy wywnioskowane jak i założone bądź dopowiedziane. W interpretacji ścisła analiza i intuicja mogą, choć oczywiście nie muszą, się uzupełniać. Wszak nawet gdyby w wyniku analizy wiersza bezbłędnie zinterpretować intencje i przesłanie jego autora, czy jest to aby na pewno jedyna poprawna interpretacja?

Pozdrawiam
tjk

[adme]

Ja jednak opowiem się za intuicjonizmem oraz intuicją jako najwyższym narzędziem poznania(pojmowania), zakładając, że przyjmuje ona formę wartościującą i odkrywczą w zetknięciu z poezją. To jest wg mnie najważniejsze.

No tak, oczywiście, tylko że wbrew pozorom poznanie intuicyjne nie pokazuje wszystkiego w poezji.

W takim jak to środowisku, w którym dyskutanci operują różnymi narzędziami opisu i poznania poezji i literatury w ogóle a także na różnym poziomie nad nimi panują, połowa nieporozumień wynika z braku wspólnego języka do rozważań. Ale takie wątki jak ten nie rozwiążą tego problemu, albowiem już tu każdy będzie upierał się przy swoim. Problem "jak mówić o poezji" jest zresztą wyłącznie problemem środowisk mieszanych, lektura literatury poświęconej tej tematyce pokazuje, że w środowiskach zajmujących się mówieniem o poezji został wykształcony dość sprawny język, który, nawiasem mówiąc, z dużym respektem podchodzi do intuicji, wyczucia etc. - dlatego stawianie opozycji między jednym a drugim jest nadużyciem.

[ Dodano: 17 Czerwiec 2008, 11:19 ]

Wszak nawet gdyby w wyniku analizy wiersza bezbłędnie zinterpretować intencje i przesłanie jego autora, czy jest to aby na pewno jedyna poprawna interpretacja?

Nie, to nie jest jedyna poprawna interpretacja, bo wiersz w momencie zapisania i udostępnienia czytelnikowi nie jest już wyłącznie tym, co autor CHCIAŁ w nim napisać, ale także tym, co zawarł w nim niejako mimochodem, a co odczyta czytelnik patrzący na tekst przez pryzmat innych doświadczeń i odczuć.

[Krasny]

ektura literatury poświęconej tej tematyce pokazuje, że w środowiskach zajmujących się mówieniem o poezji został wykształcony dość sprawny język

Możesz coś polecić?

[adme]

Prosto, zbiorczo i teoretycznie: Zarys teorii literatury Głowiński, Okopień-Sławińska, Sławiński, Maria Dłuska - wszelkie prace poświęcone wierszom (zbiór Studia i rozprawy); warto zajrzeć do Jakobsona ( Poetyka w świetle językoznawstwa - tytuł jest mylący ) i do Sławińskiego ( szkic O kategorii podmiotu lirycznego polecam z całego serca także jako podstawę do dyskusji toczonej w innym wątku).
Mniej teoretycznie polecam prace Kazimierza Wyki, zwłaszcza tekst poświęcony utworom Leśmiana "Dusiołek" i "Dziewczyna" (pod różnymi tytułami jest on przedrukowywany we wszystkich antologiach, jak np Liryka polska - interpretacje czy Rzecz wyobraźni. Ten tekst polecam wszystkim zainteresowanym tą problematyką, jest bardzo przejrzysty, rzeczowy i przyjazny, a zarazem daje przykład wzorowej analizy i interpretacji wiersza wykorzystującej tak wiedzę, jak i i intuicję.

[Szymon]

Mniej teoretycznie polecam prace Kazimierza Wyki, zwłaszcza tekst poświęcony utworom Leśmiana "Dusiołek" i "Dziewczyna"

Bez wątpienia warto także przeczytać którąś z książek Jerzego Kwiatkowskiego, na przykład Klucze do wyobraźni.

[Krasny]

Dzięki.

Dopiszę do wakacyjnej listy lektur

To mój wątek, więc daję wszystkim "pomógł"

[Ola K.]

takie wątki jak ten nie rozwiążą tego problemu, albowiem już tu każdy będzie upierał się przy swoim. Problem "jak mówić o poezji" jest zresztą wyłącznie problemem środowisk mieszanych, lektura literatury poświęconej tej tematyce pokazuje, że w środowiskach zajmujących się mówieniem o poezji został wykształcony dość sprawny język, który, nawiasem mówiąc, z dużym respektem podchodzi do intuicji, wyczucia etc. - dlatego stawianie opozycji między jednym a drugim jest nadużyciem.

Ten wątek chyba nie jest tak stuprocentowo poważny, nawet może być trochę złośliwy ale wyjdzie z tego coś dobrego. Owszem na pewnym poziomie język mówienia o poezji już się ustabilizował i wmniejszym czy większym stopniu każdy go tu zna. Ale oczywiście rzecz leży trochę w pytaniu, jak można poezję interpretować. Bo podchodzenie do niej z narzędziami Jakobsona i innych jest skuteczne i na pewno gwarantuje pewien poziom wspólnoty języka, ale dziś już dalece niewystarczające. Trochę już manwerów na poezji zrobiono od czasu Jakobsona Dla chcących się zorientować jest podręcznik, a przede wszystkim antologia "Teorie literatury XX wieku" pod redakcją Pawła Markowskiego i Anny Burzyńskiej. Te dwa tomy mają tę dodatkową zaletę, że odnoszą się do koncepcji, które nie ograniczają się do literatury, a jednoczą dziedziny literaturoznawstwa, filozofii, socjologii i antropologii.

[adme]

"Teorie literatury XX wieku" pod redakcją Pawła Markowskiego i Anny Burzyńskiej.

Taa... To już trochę inne spojrzenie, ale oczywiście również...ekhm...warte poznania :]

Bo podchodzenie do niej z narzędziami Jakobsona i innych jest skuteczne i na pewno gwarantuje pewien poziom wspólnoty języka, ale dziś już dalece niewystarczające.

Och, przecież odpuściłam Bachtina!

[Ola K.]

Bachtin się nie starzeje zwłaszcza jak się go z literatury Dostojewskiego eksportuje... gdzie bądź.

[piotrek]

Owszem na pewnym poziomie język mówienia o poezji już się ustabilizował i wmniejszym czy większym stopniu każdy go tu zna.

Ja nie znam. Chyba że liczy się to, że jakoś kojarzę pojęcie "podmiot liryczny".

... a i jeszcze kojarzę "epitet" i "onomatopeja"


:niepewny: