witam wszystkich forumowiczów w moim pierwszym wpisie tutaj.
Mając okazję pisać obecnie pracę magisterską o twórczości Jacka Kaczmarskiego, natknęłam się na pewien problem dotyczący fragmentu "Przypowieści o ślepcach", który zacytowałam w temacie postu.
Zazwyczaj korzystam z antologii "A śpiewak także był sam", w której w "Przypowieści" tym wersie słowo 'Bóg' występuje z małej litery, tymczasem na Państwa stronie internetowej, będącym niemałym źródłem wiedzy o JK, widnieje zapis z wielkiej. Jest dla mnie istotne aby ustalić, która wersja zapisu była zgodna z zamysłem autora, stąd moje pytanie, czy jest wiadomo, na podstawie jakiego wydania tego tekstu lub innego jego zapisu został umieszczony na Państwa stronie tekst "Przypowieści o ślepcach". Z góry dziękuję za odpowiedź.
W drugim wydaniu antologii "Ale źródło wciąż bije..." jest: "O, ciemny Boże mego życia, miej mnie w swej opiece!", czyli wielką literą.
azzie napisał(a):Zazwyczaj korzystam z antologii "A śpiewak także był sam"
To jest pierwsze wydanie antologii. W sensie redaktorskim wydane ono zostało bardzo niechlujnie - zawiera mnóstwo literówek, a nawet kilka błędów ortograficznych (m.in. w przedmowie Stabry). W tym sensie drugie wydanie (
Ale źródło wciąż bije...) różni się zasadniczo. Choć edytorsko wygląda niemal identycznie i robione było w wielkim pośpiechu, dokonanych w nim zostało ponad tysiąc poprawek korektorskich, a także szereg poprawek redakcyjnych i innych.
Jeśli chodzi o problem Cię nurtujący, to.
Po pierwsze - jeden z elementów pracy nad drugim wydaniem antologii polegał na porównaniu tekstów z pierwszego wydania z maszynopisami Jacka (korekta nie polegała na prostym zastąpieniu różnic wersjami z maszynopisów, bo nie we wszystkich przypadkach wersje z maszynopisu można było czy należało uznać za kanoniczne). W ten sposób wprowadzono bardzo wiele poprawek, w tym między innymi tę zmianę, o którą pytasz w niniejszym wątku. Inaczej mówiąc: w oryginalnym maszynopisie Jacka Bóg w tym tekście pisany jest wielką literą - stąd poprawka w drugim wydaniu. Teksty na stronie oparte są na drugim wydaniu, dlatego generalnie należy je traktować jako lepsze źródło niż pierwsze wydanie antologii.
Po drugie - sądzę, że popełniasz błąd, przeceniając znaczenie użycia w tym miejscu małej bądź wielkiej litery. Wiersze Jacka są błyskotliwe i erudycyjne. Ich wartość polega na oryginalnym ujęciu tematów, nieszablonowych sformułowaniach, błyskotliwych związkach przyczynowo-skutkowych, dających do myślenia porównaniach. Symbolika takiej czy innej wersyfikacji, określonego użycia znaków przestankowych tudzież małych lub wielkich liter generalnie miała dla Jacka znaczenie marginalne. Wynika to choćby z faktu, że wiersze swoje JK pisał głównie z przeznaczeniem do śpiewania, a nie do umieszczenia w tomikach poetyckich.
Dlatego też nie wyciągałbym jakichś głębszych wniosków (w rodzaju jakiego boga JK miał na myśli) z faktu, że słowo to zostało napisane małą bądź wielką literą.
dziękuję serdecznie za pomoc.
Dla statystyk: w "Wierszach i Piosenkach" (Instytut Literacki 1983) jest wielką literą.
Luter napisał(a):Symbolika takiej czy innej wersyfikacji, określonego użycia znaków przestankowych tudzież małych lub wielkich liter generalnie miała dla Jacka znaczenie marginalne.
Podobnie twierdzi też Gajda.