Forum o Jacku Kaczmarskim

Witam,
jak w temacie muszę przygotować Ramowy Plan Wypowiedzi do prezentacji maturalnej.
Postanowiłem skupić się na kilkunastu piosenkach J. K., a mianowicie:
- Jałta
- Katyń
- Kołysanka
- Krajobraz po uczcie
- Listy
- Mury
- Podwórko
- Przejście Polaków...
- Rejtan
- Sen Katarzyny
- Spotkanie w porcie
- Świadectwo

mam jednak problem odnośnie doboru bibliografii przedmiotu, a mianowicie nie bardzo wiem jaki książkami wspomóc się w analizie tych utworów. Chciałbym tam wykorzystać "w świecie tekstów..." niestety nie mogę jej nigdzie znaleźć... Czy moglibyście jakoś pomóc?
Mam również prośbę odnośnie problemowego podejścia do tematu, nie bardzo wiem na jakich aspektach się skupić. Mógłbym liczyć na Państwa radę?
Z góry dziękuję

Smażony Ogórek napisał(a):mam jednak problem odnośnie doboru bibliografii przedmiotu, a mianowicie nie bardzo wiem jaki książkami wspomóc się w analizie tych utworów.

Literatura za bardzo Cię nie wspomoże - interpretować musisz sam (inna sprawa, co umieścisz w bibliografii )

Smażony Ogórek napisał(a):Mam również prośbę odnośnie problemowego podejścia do tematu, nie bardzo wiem na jakich aspektach się skupić.

Zaproponuj coś, to możemy podyskutować...

Smażony Ogórek napisał(a):Mógłbym liczyć na Państwa radę?

Z pewnością za dużo utworów - w tak krótkim czasie nie zdołasz opowiedzieć o wszystkich (wg forumowych maturzystów optimum to 4-5 tekstów)

Pozdrawiam
Z.

Hmm, moim zdaniem warto by też coś było wspomnieć o bardziej współczesnej sytuacji politycznej, z piosenek takich jak: "Dwie rozmowy z Kremlem", "Okładający się kijami", "Z chłopa król", "Dwadzieścia lat później", "Testament 95", "Czaty Śmiełowskie", "Karnawał w Victori". Ogólnie to brakuje tu trochę utworów odnoszących się do sytuacji politycznej wczesnego okresu III RP. Ponadto jeśli chodzi o politykę, to nie za bardzo też pasują mi tutaj "Mury", które mówią raczej o samej chęci zmian, i o tym jak rewolucja pożera własne dzieci niż niosą jakieś treści polityczne.

Co do literatury przedmiotu to za bardzo nic nie ma, niedługo ma wyjść biografia JK autorstwa pana Gajdy, która może się okazać bardzo pomocna w tym temacie. Poza tym pozostają głównie zakładki "Jacek o utworze.." przy tekstach piosenek, no i jeszcze pewnie w publikacjach prasowych by się coś znalazło, ale ogólnie opracowań twórczości JK nie ma za wiele.

A co do aspektów... Dla mnie JK w swojej twórczości jeśli chodzi o politykę wskazywał głównie na brak szczerości, obłudę, karierowiczostwo, brak odpowiedzialności, wiarę we własną nieomylność. Bardzo dobrze to widać właśnie w "20 lat później" czy "Z chłopa król".

ja bym podrzucił "Upadek Związku Radzieckiego" jako pokazanie wielkiej historii przez pryzmat zwykłego człowieka

Zmuszony zostałem do prawie całkowitej zmiany swojej pracy ze względu na nauczyciela polskiego, który doradził mi podejście "problemowe", zamiast analizowania każdego utworu po kolei, i tak w swojej pracy postanowiłem się skupić na następujących sprawach:
-J.K. wyznacza drogę - "Mury"
-J.K. opisuje sytuację polityczną w okresie Stanu Wojennego - "Świadectwo" i "Przejście..."
-J.K. rozlicza rządy komunistyczne - "Dwie rozmowy z Kremlem"
-J.K. ocenia "nowy system" - "Karnawał w Victorii" i "Rechot Słowackiego"
-J.K. wyraża rozczarowanie - "Okładający się kijami"

co Państwo o tym sądzą? czy wybrane przeze mnie utwory pasują do koncepcji? czy powinienem jakieś wyrzucić/zamienić?

Smażony Ogórek napisał(a):co Państwo o tym sądzą?

Na forum zwykle zwracamy się od siebie per ty - tak się lepiej rozmawia

Smażony Ogórek napisał(a):czy wybrane przeze mnie utwory pasują do koncepcji? czy powinienem jakieś wyrzucić/zamienić?

O - i to jest już jakiś konkret
Przy "rozczarowaniu" zastanowiłbym się też nad "Dwadzieścia lat później" (no i "Moja odpowiedź na ankietę: Twój system wartości" - choć tu niekoniecznie należy identyfikować podmiot liryczny z autorem)
"Dwie rozmowy z Kremlem" nie są szczególnie "rozliczeniowe" - dużo lepsza jest tu "Prośba" (choć niekoniecznie pasuje do tak sformułowanego tematu). Przyjrzyj się też tekstom "okazjonalnym" - zwłaszcza z płyty RWE III Suplementu. Mechanizmy polityczne oddaje też "Korespondencja klasowa"

Co do "J.K. wyznacza drogę" - jak to rozumiesz?
Jak w ogóle interpretujesz "Mury"?

Pozdrawiam
Z.

"20 lat później" jak najbardziej. A że ostatnio Lech Wałęsa dość aktywnie zaczął się udzielać w życiu publicznym, to może warto przypomnieć w pracy poświęcony mu utwór, "Kariera Nikodema Dyzmy"? Jak widać, piosenka zachowuje aktualność.

Cytat:Rzecznicy salonowej tłuszczy
Unoszą brwi - to wielki człowiek!
Ja krzyczę - Cham to! Cham griaduszczij!
- Lecz przecież mam nierówno w głowie.

<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze_alfabetycznie/kaczmarskiego/k/kariera_nikodema_dyzmy.php">http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/ ... _dyzmy.php</a><!-- m -->

"Mury" zamierzam zinterpretować jako odezwę do Polaków zagrzewającą do walki, jak również zawierającą przestrogę - czyli ostatnią zwrotkę - na którą nikt nie zwraca uwagi

Smażony Ogórek napisał(a):"Mury" zamierzam zinterpretować jako odezwę do Polaków zagrzewającą do walki

Nie radzę. Byłbym ostrożny z taką interpretacją.

Argot napisał(a):

Smażony Ogórek napisał(a):"Mury" zamierzam zinterpretować jako odezwę do Polaków zagrzewającą do walki

Nie radzę. Byłbym ostrożny z taką interpretacją.

Niezależnie od tego, jakie akurat miał intencje sam JK, to w efekcie była to odezwa do Polaków zagrzewająca do walki.
Por. "Zostały jeszcze pieśni – one..."

piotrek napisał(a):Niezależnie od tego, jakie akurat miał intencje sam JK, to w efekcie była to odezwa do Polaków zagrzewająca do walki.
Por. "Zostały jeszcze pieśni – one..."

Ale tematem tej akurat prezentacji jest "Świat polityki w tekstach J.K." a nie "wpływ JK na społeczeństwo" - stąd też byłbym ostrożny z interpretacjami nie do końca zgodnymi z intencją autora...

Pozdrawiam
Z.

Jeszcze ciekawiej więc rozpatrywać "Mury" jako opowieść o odezwie, której skutki poszły nie do końca w stronę, której oczekiwał śpiewak. Pytanie, czego tak naprawdę śpiewak z "Murów" (nie mylić z Kaczmarskim i chyba też niekoniecznie mylić z Llachem) oczekiwał? Że ludzie wyrwą murom zęby krat, a potem będą żyli długo i szczęśliwie?

piotrek napisał(a):Że ludzie wyrwą murom zęby krat, a potem będą żyli długo i szczęśliwie?

Właściwie... tak

Pozdrawiam
Z.

Zeratul napisał(a):

piotrek napisał(a):Niezależnie od tego, jakie akurat miał intencje sam JK, to w efekcie była to odezwa do Polaków zagrzewająca do walki.
Por. "Zostały jeszcze pieśni – one..."

Ale tematem tej akurat prezentacji jest "Świat polityki w tekstach J.K." a nie "wpływ JK na społeczeństwo" - stąd też byłbym ostrożny z interpretacjami nie do końca zgodnymi z intencją autora...

Pozdrawiam
Z.

A jaka interpretacja byłaby zgodna z intencją autora?

Dobre pytanie!

Smażony Ogórek napisał(a):A jaka interpretacja byłaby zgodna z intencją autora?

Dosłowna?

Smażony Ogórek napisał(a):A jaka interpretacja byłaby zgodna z intencją autora?

Może oddajmy głos samemu JK: <!-- m --><a class="postlink" href="http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/zapowiedzi/mury.php">http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/ ... i/mury.php</a><!-- m --> :]

Pozdrawiam
Z.

Jaśko napisał(a):"20 lat później" jak najbardziej. A że ostatnio Lech Wałęsa dość aktywnie zaczął się udzielać w życiu publicznym, to może warto przypomnieć w pracy poświęcony mu utwór, "Kariera Nikodema Dyzmy"? Jak widać, piosenka zachowuje aktualność.

Cytat:Rzecznicy salonowej tłuszczy
Unoszą brwi - to wielki człowiek!
Ja krzyczę - Cham to! Cham griaduszczij!
- Lecz przecież mam nierówno w głowie.

http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze_alfabetycznie/kaczmarskiego/k/kariera_nikodema_dyzmy.php

Zdaje sie ze promotor pana Zyzaka ukrywa sie pod ktoryms z awatarow na tutejszym forum... :

Profesor Andrzej Nowak napisał(a):Nie jest tak, że kto nie wybierze Wałęsy w owym sporze, ten przekreśla wszystkie ideały. Niestety, można przekreślić wszystkie ideały, wybierając na sztandary Wałęsę. Tak przynajmniej myślał przed laty Jacek Kaczmarski, gdy pisał swój wiersz pod tytułem „Kariera Nikodema Dyzmy” i opisywał z takim obrzydzeniem „rzeczników salonowej tłuszczy”, którzy mówiąc o Wałęsie, „unoszą brwi – to wielki człowiek!”.

Wielkość i nędza w historii Lecha Wałęsy
Andrzej Nowak 03-04-2009, ostatnia aktualizacja 03-04-2009 22:25
„Rzeczpospolita”

Witajcie. Mój temat prezentacji maturalnej z polskiego brzmi :"Obraz władzy i systemu politycznego w piosenkach lat 70. i 80.". Chcę się tylko i wyłącznie skupić na Jacku Kaczmarskim. Ciągle jednak zastanawiam się na jakich jego piosenkach się oprzeć. Czy ktoś ma jakieś pomysły? Będę bardzo wdzięczny za rady i wskazówki. Do tej pory wymysliłem, że mogę wykorzystać "Epitafium dla Wysockiego", bo tam mamy piękny opis całej rzeczywistości kraju totalitarnego. Oprócz tego myślałem nad "Murami", "Bajką", "Bajką o Polsce", "Wizyta w PRL", "Kołysanka"...

A "Przedszkole"? A "Poczekalnia"? - że wspomnę tu tylko dwa z brzegu przykłady...
Czemu na maturze ma być łopatologicznie? I gdzie w tych nieszczęsnych "Murach" jest obraz władzy i systemu politycznego?

O "Murach" chciałem tylko wspomnieć, że mylnie została przyjęta jako piosenka polityczna, wzywająca do zmiany i zerwania z otaczającą rzeczywistością, w tym kontekście. Dzięki za podsunięcie "przedszkola" i "poczekalni"

Niezamaco

piotrekb123 napisał(a):Witajcie. Mój temat prezentacji maturalnej z polskiego brzmi :"Obraz władzy i systemu politycznego w piosenkach lat 70. i 80.".

Nie ryzykowałabym przy tak sformułowanym temacie pisania tylko o JK. Możesz zostać "zdyskwalifikowany" merytorycznie. I druga rzecz: w jakich piosenkach? Poetyckich? Kaczmarski, Kleyff, Kelus i pozostali? Omówisz choćby śpiewnik "Zielona wrona" i Przegląd Piosenki Prawdziwej? W piosenkach kabaretowych? Rockowych? A może oficjalnych (i co przez to rozumiemy)?

W tak sformułowanym temacie - powiedzmy szczerze: kretyńsko sformułowanym, bo taki temat to co najmniej na magisterkę - najpierw musisz zastrzec we wstępie zawężenie do któregoś gatunku. Drugiego zawężenia tylko do JK ja bym już nie uznała, gdybym Cię egzaminowała. Chyba że postarasz się, żeby w temacie znalazł się dopisek "na przykładzie twórczości JK" albo chociaż"... wybranego autora".

Karol napisał(a):Kaczmarski, Kleyff, Kelus i pozostali?

A Gintrowski? :
Raport z obl. miasta idealnie się wpisuje w temat. Poza tym to przykład piosenek, gdzie autor tekstu i wykonawca, to dwie różne osoby.
Levittoux też powstał w latach 80'.

Dziękuję za wypowiedzi. Jednak nie zgodzę się z tym, że temat jest "kretyńsko" sformułowany. Mogę wykazać się znawstwem tematu w tym jednym konkretnym przykładzie Kaczmarskiego. Pokazać, że tą działkę mam nienagannie opanowaną. To będzie słabe, jeśli będę mówił że ci śpiewali o tym, a ci śpiewali o tym, a jeszcze inni o tamtym. Uważam, że temat jest bez zarzutu.

Może komuś przyszły do głowy jakieś inne piosenki?

piotrekb123 napisał(a):Jednak nie zgodzę się z tym, że temat jest "kretyńsko" sformułowany.

Co nie zmienia faktu, że temat jest kretyńsko sformułowany.
Radzę Ci posłuchać Karol.
Jeśli realizując tak brzmiący temat ograniczysz go jeno do piosenek Jacka - w mojej komisji zostałoby to uznane za niepełną realizację tematu. A co gorsza - będzie to świadczyć o tym, że tematu nie zrozumiałeś.

Słuchaj mądrych - Simon ma rację. Tu nie chodzi o przytyk do Ciebie - temat jest źle sformułowany, bo nie pozwala na omówienie tego, co zostało założone w temacie. Jest za szeroki, uczeń nie ma szans go zrealizować. Tego tematu nie powinno być. Ale jest i wymaga od Ciebie lawirowania. Jeśli jeszcze ograniczysz się tylko do jednego twórcy z jednego gatunku - istnieje duże ryzyko "oblania" pracy z powodu niezrozumienia tematu przez jej autora. I nieważne, że to wynikło z faktu złego sformułowania tematu. Ocenę dostaniesz Ty.

Jeżeli masz temat "Sukcesy polskich sportowców po 1989 roku", nie możesz ograniczyć się do pisania o 5 zawodach Małysza, kiedy zdobył złoto. Takim samym nieporozumieniem będzie pisanie o kilku piosenkach Jacka w temacie dotyczącym piosenek lat 70. i 80. Zwłaszcza że lata 70. zaczęły się 1.01.1970, a bohater Twoich wywodów zaczął być znany szerszej publiczności w połowie 1977 roku, czyli praktycznie gdy pierwszy okres wymagany w Twoim temacie już się kończył. I to przy założeniu, że publiczność studencką uznajemy już za "szerszą publiczność" - zawsze może paść pytanie, jakie znaczenie dla polskiej piosenki miał w latach 70. JK, skoro przed 1980 znała go "masowo" tylko jedna-dwie grupy społeczne?

Zrobisz, jak zechcesz. Dla mnie ogromne ryzyko, a jeśli komisja to uzna - do zakwestionowania (jak bowiem oceniać może ktoś, kto sam ma problem z rozumieniem tematu). Ja bym albo zrobiła zastrzeżenie, że ze względu na ograniczony czas prezentacji omówisz najważniejsze teksty z danego gatunku, albo walczyła o dopisek "na przykładzie...". Inaczej merytorycznie polegniesz.

Oczywiście, że zrobię na początku prezentacji zastrzeżenie, że ograniczam się do Jacka Kaczmarskiego. Metafora z małyszem jednak mnie nie przekonuje - nie będę ograniczał się wszak do jednej piosenki, lecz do bardzo wielu. Moja starsza koleżanka mając temat "Dekalog w życiu współczesnego człowieka" skupiła się tylko na Herbercie i wyszło jej znakomicie. Bardzo dziękuję wam jednak za troskę o los tematu mojej prezentacji.

Byłbym jednak jeszcze wdzięczny za konkretne propozycje piosenek. Jeśli oczywiście macie jakiś pomysł.

piotrekb123 napisał(a):Oczywiście, że zrobię na początku prezentacji zastrzeżenie, że ograniczam się do Jacka Kaczmarskiego.

I to właśnie może narazić Cię na zarzut, że nie zrozumiałeś tematu.

Powtórzę jeszcze raz. Ostatni zresztą.
Twój temat brzmi: "Obraz władzy i systemu politycznego w piosenkach lat 70. i 80.".
Temat Twój nie brzmi: "Obraz władzy i systemu politycznego w piosenkach Jacka Kaczmarskiego z lat 70. i 80.".

piotrekb123 napisał(a):Moja starsza koleżanka mając temat "Dekalog w życiu współczesnego człowieka" skupiła się tylko na Herbercie i wyszło jej znakomicie.

Bardzo prawdopodobne, że i w Twoim przypadku nikomu z komisji to nie zawadzi i dostaniesz maksymalną notę, ale to nie zmienia faktu, że ograniczenie się do omówienia piosenek jednego tylko autora przy tak sformułowanym temacie będzie błędem.

Karol napisał(a):Zwłaszcza że lata 70. zaczęły się 1.01.1970, a bohater Twoich wywodów zaczął być znany szerszej publiczności w połowie 1977 roku, czyli praktycznie gdy pierwszy okres wymagany w Twoim temacie już się kończył.

Tak, ale jego piosenki datują się od 1971 roku, więc to akurat niezbyt trafny argument.

piotrekb123 napisał(a):Byłbym jednak jeszcze wdzięczny za konkretne propozycje piosenek. Jeśli oczywiście macie jakiś pomysł.

Proszę bardzo. Podaję co ciekawsze, moim zdaniem, obrazy władzy i systemu politycznego (w piosenkach JK z lat 70. i 80.). Pogrubioną czcionką zaznaczam te najbardziej wyraziste (możesz się skupić tylko na nich). Dla ułatwienia przy tytułach podaję daty powstania utworów:

Ballada o istotkach (1971)
Ballada o drapieżnej bestii (1973)
Ballada o okrzykach (1974)
Ballada o powitaniu (1974)
Przedszkole (1974)
Ballada o wesołym miasteczku (1975)
Poczekalnia (1975)
Starzy ludzie w autobusie (1976)
Ballada feudalna (1977)
Ballada o spotkaniu (1977)
Manewry (1977)
Przybycie tytanów (1977)
Kasandra (1978)
Świadkowie (1978)
Ballada o ubocznych skutkach alkoholizmu (1979)
Lekcja historii klasycznej (1979)
Pustynia '80 (1979)
A my nie chcemy uciekać stąd (1980)
Arka Noego (1980)
Meldunek (1980)
Czerwony Autobus (1981)
Egzamin (1981)
Karmaniola (1981)
Litania (1981)
Przysięga (1981)
Listy (1982)
Ballada pozytywna (1982)
Wróżba (1982)
Koncert fortepianowy (1982)
Kołysanka (1982)
List do redakcji „Prawdy" z 13 grudnia 1981 roku (1982)
Marsz intelektualistów (1982)
Świadectwo (1982)
Artyści (1982)
Duch czasu (1982)
Bajka (1983)
Młodych Niemców sen (1983)
Pieśń o hufcu (1983)
Powódź (1983)
Przejście Polaków przez Morze Czerwone (1983)
Quasimodo (1983)
M/S „Maria Konopnicka” (1985)
Wizyta w PRL na zaproszenie rzecznika rządu (1988)
Dzień gniewu II (Czarnobyl) (1986)
Zaproszenie do piekła (1987)
Elektrokardiogram (1987)
Opowieść pewnego emigranta (1987)
Rehabilitacja komunistów (1987)
Czastuszki o pierestrojce (1987)
Widzenie (1987)
Ballada o bieli (1987)
Wywiad z emerytem (1987)
Witkacy do kraju wraca (1987)
Powrót sentymentalnej Panny „S” (1988)
Krótka rozmowa między Panem, Chamem i Plebanem (1988)
Lirnik i tłum (1989)
Kiedy (1989)
Upadek imperium (1989)
Ulotka wyborcza (1989)
Dwie rozmowy z Kremlem (1981–1989) (1989)
Pięć głosów z kraju (1989)
Kariera Nikodema Dyzmy (1990)
Wizyta krewnej z zagranicy (1990)
Wojna postu z karnawałem (1990)