Oto tekst mojej prezentacji. Cóż nie jest może najlepszy, ale szczerze pisząc/mówiąc
nie mam już siły tego zmieniać. Zostanie tak i co ma być to będzie. Potem najwyżej powiem 'wyszło jak wszyło... straszna porażka'
Tematem mojej prezentacji jest scharakteryzowanie zjawiska współczesnego barda na podstawie utworów Jacka Kaczmarskiego.
By mówić o osobach określanych mianem barda warto objaśnić kim on był i kim jest w dzisiejszych czasach. Z definicji możemy się dowiedzieć, że bardowie byli celtyckimi poetami i pieśniarzami, żyjącymi od XI do XVII wieku na dworach Irlandii, Szkocji, Walii i Bretanii. Utwory przez nich wykonywane miały przeważnie formę ballady, opiewały bohaterskie i tragiczne wydarzenia, nawiązując do francuskich trubadurów i truwerów. W krajach bałtyckich wykonywali najczęściej utwory miłosne i legendy. Współcześnie, mianem "barda" określa się wybitnego artystę, wykonującego z reguły własne, literacko i muzycznie dopracowane utwory z towarzyszeniem instrumentu, którym najczęściej jest gitara. Typowym współczesnym bardem jest np. Jacek Kaczmarski lub Przemysław Gintrowski; zaś z twórców zagranicznych Włodzimierz Wysocki, Bob Dylan, Bułat Okudżawa, Leonard Cohen.
Bardowie w swoich tekstach nawiązują do dzieł innych artystów, z różnych dziedzin sztuki. Kaczmarski odnosi się do historii, malarstwa, literatury, sytuacji politycznej oraz do tekstów innych poetów.
Przykładem nawiązania do malarstwa jest piosenka, której tekst powstał według obrazu Piotra Bruegela Starszego ‘Pejzaż ze spadającym Ikarem’, pt. ‘Upadek Ikara’. Utwór ten jest wiernym poetyckim opisem dzieła wielkiego malarza. Kaczmarski wyraża poprzez tę piosenkę opinię dotyczącą straty pojedynczego człowieka, nieistotną dla świata go otaczającego. Zauważa, że światem rządzą prawa dzikiej natury oraz podkreśla swoje spostrzeżenie kilkukrotnym powtórzeniem fragmentu o florze:
„Odurzone nieba skalą
Morze marszczy się beztrosko
Z migotliwą tańczy falą
Białe piórko z kroplą wosku.”
Kolejnym zauważonym przez Jacka Kaczmarskiego faktem jest monotonna rzeczywistość, aby to uwydatnić pisarz używa nagromadzenia głosek (r,ž,č,ś) oraz jednostajnego metrum:
„Śpiewa pasterz, beczy owca,
klaszczą żagle, stęka wół.”
Subtelna zmiana słów w ostatnim refrenie prowadzi do puenty, która nie niesie intelektualnie ważkiego przesłania, nie ma na celu stać się ‘skrzydlatym słowem’.
Tekst pt. ‘Bajka o głupim Jasiu’ jest przykładem odwołania się artysty do jednego z gatunków epickich jakim jest bajka. Autor określa to już w samym tytule ‘Bajka o głupim Jasiu’. Kaczmarski wykorzystuje w tekście elementy poetyki gatunku (personifikacje zwierząt i roślin, paraboliczny/przypowieść/ wymiar opowieści, morał). W piosence możemy zauważyć również stylizację ludową, która przejawia się powtórzeniami oraz eufonicznymi zmiękczeniami:
„Głupi Jasiu, Głupi Jasiu –
Śmiał się w lesie szczebiot ptasi(...)”
Co sprawia że głoski brzmią przyjemnie oraz harmonicznie. W jednej ze zwrotek słyszymy:
„Głupi Jasiu, Głupi Jasiu,
Jeśliś nas się nie przestraszył –
Idź przed siebie ścieżką na sam szczyt;(...)”
Nagromadzanie głosek ‘syczących’ jest przykładem onomatopei zastosowanej w zwrocie węży do Jasia, który za wszelką cenę chciał zdobyć Wodę Życia. Stylizacja ta podkreśla mowę węża, to że zwierzę jest rozumiane przez człowieka.
W ostatniej strofie Autor podsumowuje ‘bajkę’ morałem.
Odwołaniem do literatury jest również ‘Pan Kmicic’ według „Trylogii” Henryka Sienkiewicza. Jacek Kaczmarski w tym utworze wiernie opisuje postać Kmicica oraz jego przemianę.
„Krzyż, Ojczyzna, Bóg, prywata,
Warchoł w oczach zmienia skórę.
Wierny jest, jak topór kata
I podobną ma naturę.
Więc za słuszną sprawność ręki
Będzie ręka i Oleńki,
Łaska króla, dworek, dzieci,
Szlachcic, co przykładem świeci.”
‘Nie lubię’ według Włodzimierza Wysockiego jest przykładem utworu zapożyczonego od innego wykonawcy, bo jak wiadomo bardowie współcześnie nie wykonują tylko i wyłącznie swoich utworów, często piszą ‘koledze po fachu’ teksty lub sami wykonują cudze piosenki. Utwór ten to ‘ostry protest song’, który doskonale wpisywał się w nastroje społeczne okresu ‘Solidarności’, kiedy postawa buntu stanowiła wartość cenioną i powszechnie akceptowaną. Pretensjonalna z pozoru postawa ‘buntownika bez powodu’ staje się z czasem głosem upominającym się o godność człowieka w każdym wymiarze życia społecznego. Autor regularnie stopniuje napięcie używając coraz ostrzejszych słów oraz analogicznym podnoszeniem tonacji o próg.
„Nie lubię gdy mi mówią po imieniu(...)
Nie znoszę gdy do czegoś ktoś mnie zmusza(...)
Nie cierpię poczucia bezradności(...)
Ja nienawidzę gdy przerwie mi rozmowę(...)”
W piosenkach zapożyczonych bard przechwytuje poszczególne frazy, elementy, nastrój – i układa je po swojemu, samodzielnie prowadząc opowieść i dostosowując ją do polskich realiów.
Przykładem utworu o charakterze polityczno-historycznym jest piosenka o bardzo prostym tytule ‘Mury’, który ma za zadanie pełnić funkcję identyfikacyjną. Kultowy w powszechnym odczuciu refren ‘Murów’ przypomina zarówno w planie treści jak i wyrażenia masową pieśń o tyrtejskim charakterze:
‘Wyrwij murom zęby krat!
Zerwij kajdany, połam bat!
A mury runą, runą, runą
I pogrzebią stary świat!’
Utwór ten został źle zrozumiany przez słuchaczy (konflikt jednostki twórczej z odbiorem społecznym) i w rezultacie ogłoszono go nieoficjalnym hymnem Solidarności.
‘Zwalali pomniki i rwali bruk - Ten z nami! Ten przeciw nam!
Kto sam ten nasz najgorszy wróg!
A śpiewak także był sam.’
Według autora zainspirowanego piosenką Katalońskiego pieśniarza Luisa Llacha utwór ten, napisany długo przed powstaniem Solidarności, bo aż 3 lata przed, miał opisywać historię pewnej osoby, która stworzywszy coś pięknego, piosenkę zostaje odsunięta na bok, bo dzieło zostało przejęte przez tłum, ludzi, słuchaczy.
Tekst utworu byłby zgodny z interpretacją tłumu gdyby nie ostatnia strofa o wydźwięku pesymistycznym.
‘Patrzy na równy tłumów marsz,
Milczy wsłuchany w kroków huk,
A mury rosną, rosną, rosną
Łańcuch kołysze się u nóg...’
Jacek Kaczmarski został niedługo po tym okrzyknięty ‘bardem solidarności’ z czego nie był później zadowolony. Sam nie uważał się za barda, mimo tego iż spełnia wszystkie bardowskie kryteria.
Głównym celem poezji używanej przez bardów jest wyrażanie własnych opinii, refleksji, myśli na dany temat. Bard jest często uważany za głos tłumu, czyli osobą, której poglądy są podzielane przez ogół. Jacek Kaczmarski jak większość bardów używa różnych środków stylistycznych jak np.: schematyzm, hiperbolizacja, bezrefleksyjność.
Jacek poświecił całe swoje życie muzyce. W swoich piosenkach przekazywał on uniwersalne wartości, poruszał problemy moralne, opisywał i przeciwstawiał się rzeczywistości. Na pewno przez bardzo wielu ludzi postrzegany był i jest do dzisiaj jako kulturowo-molrany autorytet. Twórczość Jacka Kaczmarskiego jest bardzo zróżnicowana, okazuje się iż nie ma jednego Jacka Kaczmarskiego „piewcy solidarności”, „kontestatora”, „nihilisty”, „satyryka”, owszem z wierszy i piosenek Jacka wyłania się pewna postawa wobec świata, pewien sposób patrzenia na kondycje ludzką, historię, tradycję literacką. Ale jest tam miejsce zarówno na patos jak i na szyderstwo, na moralistykę, i na śmiech błazna. Mimo iż w teraźniejszości Kaczmarski różni się od ‘pierwowzoru’ barda to nadal pozostaje osobą nawołującą do ludu. Nowe pokolenie odbiorców jego twórczości, takich jak ja, znajduje w jego utworach zrozumienie złożoności świata, świadomości tragizmu i nędzy ludzkiego żywota. Dlatego uważam iż warto słuchać Kaczmarskiego i znajdować uniwersalność wypowiedzi jego utworów.
[ Dodano: 19 Maj 2007, 17:11 ]
Tutaj załączam linki do cytatów które będą puszczane w trakcie prezentacji
(w kolejnościprezentowania)
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/202383144.html">http://www.speedyshare.com/202383144.html</a><!-- m -->
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/420710349.html">http://www.speedyshare.com/420710349.html</a><!-- m -->
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/750119158.html">http://www.speedyshare.com/750119158.html</a><!-- m -->
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/968303371.html">http://www.speedyshare.com/968303371.html</a><!-- m -->
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/979449426.html">http://www.speedyshare.com/979449426.html</a><!-- m -->
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/540663787.html">http://www.speedyshare.com/540663787.html</a><!-- m -->
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/726835279.html">http://www.speedyshare.com/726835279.html</a><!-- m -->
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.speedyshare.com/477595120.html">http://www.speedyshare.com/477595120.html</a><!-- m -->
